Tayu

Una tarde d'entamos d'agostu de 1937, unos díes enantes de que les autoridaes republicanes asturianes decidieren, obligaes poles circunstancies de la guerra, declarar la soberanía, asumiendo tol poder políticu y militar nel país, una comisión del Departamentu de Propaganda del Conseyu Interprovincial d'Asturies y Llión, visitó'l taller del pintor Evaristo Valle pa encarga-y un cuadru. Na visita participó tamién el periodista y escritor Juan Manuel Vega Pico, qu'unos díes depués contábala nes páxines del 'Avance'. Naquella reflexón de Vega Pico sobre'l trabayu de Valle alcuentra'l cineasta, palabra por palabra, lo que siente énte la propuesta del escritor Alejandro Fernández-Osorio nel so llibru nuevu, 'Tayu': «Y llega un día nel qu'alcontramos Asturies traducida al llenzu, pintada y recoyida nunes llendes escases. Per primera vegada unos pinceles foron quien de vencer tola resistencia, tola llocura de la nuestra tierra. Per primera vegada un artista foi quien a interpretar tolo qu'enllena, d'horizonte a horizonte, el nome d'Asturies». Vega Pico señala que mui poques persones tienen la capacidá d'interpretar el nuestru país dende l'arte, namás los cerebros superiores: «El que nun tenga una potencia creadora lo bastante intensa pa mirar les coses dende enriba, cai darréu nel tópicu y nel equívocu, confunde lo popular colo populachero, lo típico colo plebeyo, la emoción auténtica cola quexa ramplona: arrástrase pelo superficial hasta enllamuergase y empapase d'agua puerco y ve les coses pol so llau convencional y falsu». «Hai que cavar mui fondo pa descubrir l'alma d'un pueblu en tola so pureza y con tola sustancia», escribe Vega Pico: «Na superficie nun s'alcuentra namás que povisa o maleza. Les ayalgues alcuéntrense siempre escondíes, pa que namás el bon esplorador pueda topales».